
نقد، انتقاد پذیری و نقش آن در جامعه
یک نقد خوب شامل بازخوردهای مثبت و منفی است که میتواند مسیر حرکت را به ظاهر پیچیده اما در واقع هموارتر کند. به باور وینستون چرچیل: «انتقاد ممکن است دلپذیر نباشد، اما لازم است». انتقاد نقش عمدهای در روابط اجتماعی ایفا میکند، از آن میتوان برای ایجاد تحرک در اشخاص و نفوذ در آنها، آموزش، بیان نیازها و خواستهها یا بهعنوان محرکی برای اصلاح و پیشرفت خود استفاده کرد.
انتقاد کردن به معنای سرزنش و عیبجویی کردن نیست بلکه به مفهوم انتقال اطلاعات به دیگران است؛ بهطوریکه بتوانند بازخوردهایی که از این طریق به دست می آورند را در جهت مصالح خود به کار ببرند. انتقاد میتواند به عنوان وسیلهای برای تشخیص و افزایش رشد فردی و اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد و نتایجی مانند ایجاد روابط مناسب، تقویت سلامت فکری و روحی، ایجاد عزتنفس، افزایش سطح بهرهوری و افزایش رقابت برای تضمین موفقیت را به دنبال داشته باشد.
به عنوان یک طراح شما در خلاء زندگی نمی کنید. نظر مشتری، کارفرما و همکاران درمورد کارتان اهمیت دارد. دریافت بازخورد و برخورد مناسب با انتقادات نه تنها مهارت شما در طراحی و اجرای کار بلکه مهارتتان در برقراری ارتباط با مخاطبان را بالا می برد و به شما این امکان را می دهد که بهتر بتوانید دیدگاه هایتان را در کار به آنها انتقال دهید.

انتقاد سازنده
وقتی انتقاد سازنده باشد، نقاط قوت کار نیز در کنار نقاط ضعف آن مشخص میشود؛ این روند نهایتا افزایش اعتماد و همکاری متقابل را در پی خواهد داشت. اگر انتقادکننده و انتقاد شونده میخواهند به هدف انتقاد سازنده، که همانا تغییر رفتار خاصی است، دست یابند، باید با یکدیگر همکاری کنند و از روشهای انتقاد مؤثر و سازنده بهره بگیرند. در حوزه معماری و دکوراسیون داخلی نیز نقد جایگاه خاصی دارد و میتواند به پیشرفت حرفهای طراح کمک کند. اما سوال اینجاست که چگونه میتوان نقدی خوب و سازنده در حوزهدکوراسیون داخلی ارائه کرد و نحوه برخورد طراح با نقد چگونه است؟

انتقاد سازنده
تکنیکهای مختلف جهت ارائه نقد خوب و سازنده وجود دارد که می توان در حوزه دکوراسیون داخلی نیز از آنها بهره برد. یکی از بهترین آنها ارائه بازخورد با کمک تکنیک ساندویچ عشق است.
ارائه انتقاد با تکنیک ساندویچ عشق:
علت این نامگذاری قرار گرفتن نقدهای منفی بین نقطه نظرات مثبت است و انگار نقد ما حتی از نوع تند و تیزش ساندویچ شده است. ساندویچی را تصور کنید که در آن نان محبوبتان محتویات نه چندان مورد علاقه را در بر می گیرد. بنابراین اگر نقد خود را همانند ساندویچ تصور کنید اولین قدم در این تکنیک بیان نقاط قوت و حتی بزرگنمایی نقاط قوت است و در ادامه بیان نقطه نظرات منفی است. می توانید عناصر داخل ساندویچ را به سه دسته تقیسم کنید.
لایه اول: نان ساندویچ (عنصر مورد ستایش منتقد)
لایه دوم: ادویه جات (عناصر قابل بهبود)
لایه سوم: محتویات اصلی(پیشنهاد اختصاصی ما)
جهت نقد سازنده در این روش سعی کنید به جای بیان مستقیم احساستان بیشتر از عبارات توصیفی استفاده کنید. مثلا نگویید این قسمت را دوست دارم یا ندارم . بگویید به چه علتی فکر می کنید این بخش طرح بهتر است و آن بخش دیگر نه.
در مرحله بعدی بخشهایی را مطرح میکنید که احتمالا ظرفیت ارتقا یا بهبود دارند و پیشنهادهای خود را در مورد چگونگی بهبود آن ارائه دهید. نکته مهم دیگر در این تکنیک نحوه بیان است. سعی کنید هنگام نقد کردن نحوه بیانتان به گونهای باشد که نقد در مورد طراحی باشد نه طراح. برای مثال به جای این که بگویید ” روشی که این خطوط را درکنار هم به کار برده ای نمی پسندم” بگویید” روشی که خطوط با هم تلاقی می کنند را نمی پسندم”
در نهایت فراموش نکنیم که ما چه به عنوان مخاطب و چه کارفرما، مجبور نیستیم تمام تصمیمات طراح را بپذیریم و یا دوست داشته باشیم، کار آنها هرچه باشد سزاوار بازخورد صادقانه است زیرا شجاعت آن را داشتهاند که کار خود را به اشتراک بگذارند.

نقد سازنده
برخورد با نقد با تکنیک دانه نمک:
اما نکته دیگر که باید به آن بپردازیم بازخورد طراح و عملکرد وی پس از دریافت یک نقد خوب از طریق روش ساندویچ عشق است . برای این منظور تکنیک دانه نمک پیشنهاد می شود. شاید عنوان کمی به نظرتان عجیب به نظر برسد اما ریشه در این تجربه دارد که اگر چیزی می خواهید بخورید که چندان دوستش ندارید شاید با کمی نمک بتوانید بهتر آن را تحمل کنید. پس به انتقادات حتی اگر کاملا موجهشان نمی دانید کمی نمک بزنید و به آنها فرصتی برای بلعیده شدن و جذب بدهید.
طراح نباید این نکته را فراموش کند که طراحی ریاضی نیست و در آن پاسخهای درست و غلط وجود ندارد، با وجود اصولی که در حوزه دکوراسیون داخلی و طراحی داخلی وجود دارد، نهایتا طراحی ریشه در هنر دارد و هنر امری نسبی و ذهنی است و ممکن است از طرحی به طرح دیگر و از طراحی به طراح دیگر متفاوت باشد. وظیفه طراح در چنین شرایطی گوش دادن به نظرات و تطبیق دادن آنها با تفکر و فراموش نکردن این نکته است که نظرات درست یا غلط صرفا جهت رشد و پیشرفت کار وی ارائه می شوند. اگر شما هم به عنوان یک طراح در حوزه دکوراسیون داخلی مشغول به کار هستید این موضوع را هرگز فراموش نکنید که نظر یک دوست یا همکار غیر طراح نیز در کنار نقدهای تخصصی ارزشمند است و می تواند حاوی پیام های مناسب و درستی در بهبود برقراری ارتباط میان کارهای شما با سایرین باشد. اما تنها داشتن دیدگاه مثبت نسبت به انتقاد کافی نیست و طراح باید بداند چطور به انتقاد پاسخ دهد.
- در ابتدا طراح باید حواسش به این نکته باشد که ممکن است به کار یک طراح تحصیلکرده با سالها تجربه نیز نقد وارد باشد. پس مهم این است که طراح اثر خود را در معرض انتقاد قرار دهد.
- اولین واکنش دربرابر نقد همیشه واکنش تدافعی و حتی گاهی حمله است. پس هنگامی که طرح مورد انتقاد قرار گرفت، بهتر است طراح نفس عمیق بکشد، از هزار تا هزار و ده بشمارد و سپس سعی کند پاسخی دهد که منطق در آن پررنگتر از احساسات باشد
- ناقد و نقد باید شناخته شوند. نه همه انتقادات سازنده هستند و نه همه منتقدان باتجربه. از کجا میتوان تشخیص داد این نقد میتواند درست باشد؟ از ادبیات منتقد. اگر میگوید طرح این دیوار زشت است، احتمالا نظرش تخصصی نیست. یک متخصص میگوید طرح این دیوار به این دلیل مناسب آن نیست. اما حتی اگر طراح تشخیص داد نقد گفته شده درست و بهجا نیست باز هم موضع گرفتن سریع، صلاح نیست. بلکه باید سعی کند دانشش را درباره موضوع مورد نقد بیشتر کند و کتاب و مقاله بخواند.
- اگر نقد مبهم و یا گنگ است، طراح باید جزئیات بیشتری بخواهد. یا از خود فرد یا کارشناسان دیگر.
- تشکر کردن از منتقد نباید فراموش شود.